tag:blogger.com,1999:blog-77730458466902263592024-03-06T00:47:19.935-08:00जालपाजालपा गाउँको बारेमा जानकारी दीने उदेस्यले यो ब्लग बनाइएको छ । यस् ब्लगमा जालपाको सामान्य चीनरी, जालपाको जीवन, जालपाको समाचार, बिचार र जालपा सम्बन्धी बिबिध सामग्रीहरु नियमित प्रकासित हुनेछन । यस्लाई सहयोग गर्नु हुनेछ भन्ने विश्वाश छ ।jaalapaahttp://www.blogger.com/profile/05248086398934553960noreply@blogger.comBlogger8125tag:blogger.com,1999:blog-7773045846690226359.post-27593807715570496772009-09-14T01:11:00.001-07:002009-09-24T17:58:53.847-07:00जालपाका चाडपर्वहरु१. नयाँ वर्ष ः<br />नेपालीहरुको लागि नयाँ वर्ष आम चासोको विषय रहेको छैन । सहरी क्षेत्रमा जनवरीमा मनाइने अंग्रेजी महिनाको नयाँ वर्षले राम्रै स्थान ओगटेको भएपनि नेपाली गाउँहरुमा प्राय ः नयाँ वर्षको कुनै महत्व रहेको देखिदैन । तर जालपामा बैशाख १ गतेको आफनै प्रकारको महत्व स्थापित भइसकको छ । यो दिनलाई जालपाका सबे मानिसहरुले ठुलो पर्वका रुपमा स्वीकार गरेका छन् । यो दिनलाई पर्वका रुपमा मनाउन जालपाका मानिसहरुले धेरै अघिदेखि शुरु गरेका हुन् । हाल यो दिनमा जालपाका मानिहरु उमेर र मन मिल्ने समूह बनाई सुन्दर रुपाकोट लगायत स्थानीय मनोरञ्जन स्थलहरुमा वनभोज जाने र अन्य रमाइलो कार्यहरु गरी नयाँ वर्ष मनाइने गरिन्छ । जालपाको नयाँ वर्ष विशेष स्मरणीय हुने गर्दछ । गएको वर्षका दुःखहरु, खुसीहरु, उपलब्धी र नोक्सानीहरुको समीक्षा गर्ने र आउदो वर्षका लागि जोस जाँगर समेट्ने मुल उद्देश्य रहेको यो नयाँ वर्षको चाडमा मिठो मसिनो खाने, पाहुना पाछा बोलाउने, वनभोज जाने, नाच्ने गाउँने लगायतका मनोरञ्जनात्मक कार्यक्रम अघिल्लो वर्षको मसान्तको बेलुकादेखि १ गते बैशाखको राती पुरै र २ बैशाख विहानसम्म गरिन्छ । अघिल्लो मसान्त बेलुकी सामान्य खानपान र रमाइलो गर्दै रातको १२ बजाइन्छ । रातको १२ वजेको समयमा विशेष समारोह बीचमा पुरानो वर्षलाई विदाई र नयाँ वर्षलाई स्वागत गरिन्छ । यस अगावै पुरानो वर्षको समीक्षा समाप्त भइसकेको हुन्छ । नयाँ वर्षको स्वागत पछि एक आपसमा शुभकामना आदान प्रदान गरिन्छ । यसपछि नयाँ वर्ष प्रवेशको खुशीयालीमा खाने पिउने गरिन्छ । जालपाको रुपाकोट यस क्षेत्रको सबैभन्दा आकर्षणको क्षेत्र हो, नयाँ वर्षका लागि । यो ठाउँ लगायत जालपामा नयाँ वर्ष मनाउन अन्यत्रबाट आउनेहरुको संख्या उल्लेख्य रहने गरेको छ ।<br />२. बौद्ध जयन्ती (बुद्ध पूर्णिमा) ः<br />जालपाका लागि बौद्ध जयन्ति विशेष महत्व राख्ने चाड हो । जालपामा किरात, बौद्ध र हिन्दु धर्म मान्ने मानिसहरुको बसोबास रहेको छ । यो दिन बौद्ध धर्मावलम्वीहरुले बुद्धको जन्म दिवशका रुपमा मनाउछन् । उनीहरुको लामाले विशेष पुजा आराधना गर्दछन् । किरात र हिन्दु समुदायले भने यो दिन देवीको पूजा आराधना गर्दछन् । जालपामा रहेका सबै देवीहरुको पूजा यो दिन गरिन्छ । किरातहरुको उभौल पर्वको पनि यो दिन नै औपचारिक शुरुआत हुन्छ । उभौली पर्व किरातहरुको सबैभन्दा ठुलो पर्व हो । यस दिन जालपामा देवीको पुजा गरेपछि यो पर्वको औपचारिक शुरुआत हुन्छ । देवीको पुजा ढल्ने वित्तिकै जालपामा बाधा शुरु हुन्छ । बाधा भन्नाले एक प्रकारको निषेध हो । यो बाधा भएको बेला जमिन खनजोत गर्नु हुँदैन । यो बाधा भुमीको पुजा सकेर बालीको पुजा गरेपछि मात्र खुला हुन्छ ।<br />३. भूमे पुजा ः<br />भूमे पुजा भनेको जमिनको पुजा हो । साकेला, सकला, साक्केवा आदि नामले पनि यसलाई सम्बोधन गरिन्छ ।यो भुमे पुजा किरात राई समुदायका लागि सबैभन्दा धेरे महत्व राख्ने पुजा हो । बञ्छर (साकेला) नाँच नाँचेर मनाइने यो पर्व नै वास्तवमा किरात राईहरुको मौलिक पर्व पनि हो । यो दिन विशेष समारोह हो जालपाको । विभिन्न ठाउँमा रहेका भुमेथानहरुमा बेग्ला बेग्लै दिन जमिनको पुजा आराधना गरेर भूमेपुजा सम्पादन गरिन्छ । वार्ड नं ८ जालपामा रहेको भूमेथानमा बुद्ध पुर्णिमाका दिन, वार्ड न.९ मा रहेको भुमेथानमा पूर्णिमाको भोलिपल्ट परेवाका दिन, वार्ड नं. ५ मा रहेको भुमेथानमा पूर्णिमाको पर्सिपल्ट अर्थात द्वीतीयाका दिन र खार्मी १, साब्रूमा रहेको भुमेथानमा त्रीतीयाका दिन पुजा हुन्छ भने खार्मीको पुजाको निश्चित दिन पूर्णिमाका दिन गर्ने देवी पूजामा नै निधो गर्ने चलन रहेको छ । जालपा गाविस र यसका छिमेकी गाविसहरुमा गरिने सबै पूजामा मानिसको भिड लाग्ने गर्दछ ।<br /><br /><br />उभौलीको भूमेपूजा विधिपूर्वक नागिरेले सेउली गाडेर शुरु गरिन्छ । सेउली इसिलिम (एक प्रकारको कटुस) को लिङ्गो गाडेर शुरु गरिन्छ । सेउली गाडेर शिली नाँचेर विधिवत शुरु भएको भूभेपुजा औपचारिक रुपमा पुजाको भोलिपल्ट शिली राखे पछि सकिन्छ । शिली राख्नु भनेको अब अर्को साल विधिपूर्वक पुजा गर्ने बाचाका साथ पुजाको समापन हो ।<br /><br />भूमेपूजाको दिन बिहानै बाटो खनेर, भूमेथान सफा गरेर पूजाको तयारी गरिन्छ । खासखास पाछाको र खास खास स्थानमा सेउली गाडेको घरमा भेला भई एक ठाउमा फेरि जमघट भएर भूमेथानमा गई पुजा गर्ने गरिन्छ । ढोले र मसुमेहरु साथ धामी, नोक्छो, नागिरेहरुले चोखो जाँड, अदुवा, चामलले पुजा गर्दै भूमेथान ३ पटक परिक्रमा गरी प्रवेश गरिन्छ ।jaalapaahttp://www.blogger.com/profile/05248086398934553960noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7773045846690226359.post-87161791774257977822009-09-11T20:40:00.000-07:002009-09-11T20:45:54.244-07:00जालपाको सामान्य चिनारीनेपालको पूर्वी पहाडमा रहेको खोटाङ जिल्लाको उत्तरी क्षेत्रमा पर्ने जालपाको पहिचान र परिचय एउटा गाविस क्षेत्रमा सिमित नरहेर यसले त्यस भेगका अन्य गाविसको क्षेत्रलाई पनि<br />समेट्न थालेको छ । जालपाको विकास प्रयास र गरिमा बृद्धिमा त्यसैले यस भेगका जनताको ब्यापक सहभागिता हुन थालेको छ । त्यसो त २०१७ सालमा पञ्चायती ब्यववस्थाको सरुआत भएयता यस गाविसको नाम र आकार पटक पटक परिवर्तन भएको थियो । शुरुमा हंचुर गाविससँग सँगै भएकाले यस गाविसलाई पनि हंचुर नै भनेर चिनिन्थ्यो । २०२४ सालमा हालको जालपा गाविसको सिमाना नै कायम रहेको ससर्का पञ्चायत बनेको थियो । फेरि २०३२ सालमा यो तात्कालीन दारेगौंडा पञ्चायतसँग गाभिएर सप्तेश्वर पञ्चायत बन्यो । लगभग त्यसको छ वर्षपछि २०३८ सालमा मात्र सप्तेश्वर पञ्चायतबाट अलग भएर जालपा पञ्चायत बन्यो । २०४६ को पञ्चायतको अन्त्य पछि हालको जालपा गाविसको रुपमा यो अस्तित्वमा आएको हो । यस जालपा गाविसको नाम वार्ड नं. ५ मा रहेको जालपा देवीको नामबाट यसको नामबाट यस गाविसलाई जालपा नामाकरण गरिएको हो । <br />जालपा र यसका छिमेकीहरु ः जालपा गाविसको पूर्व खार्मी गाविस, पश्चिम हंचुर गाविस, उत्तरमा सप्तेश्वर र माक्पा गाविस र दक्षिणमा हंचुर गाविस यसका छिमेकी गाविसहरु हुन् । <br /><br />जालपा पञ्चायत कालभरीका प्रधानपञ्च र उपप्रधानपञ्चहरुको नामावली<br /><br />क्र.सं. प्रधानपञ्च उपप्रधानपञ्च<br /> नाम ठेगाना नाम ठेगाना<br />१ जनक राई जालपा ५ विक्रमणी राई जालपा ९<br />२ विक्रमणी राई जालपा ९ कटकबहादुर राई जालपा ३<br />३ बिक्रमणी राई जलापा ९ कर्मु राई जालपा ९<br />४ रामबहादुर राई जालपा ९ प्रेमबहादुर राई सप्तेश्वर<br />५ कुबिर राई जालपा ९ भीमबहादुर राई जालपा ५<br />६ कुबिर राई जालपा ९ कालीबहादुर राई जालपा ३<br /> श्रोत ः जालपा गाविस २०५७<br /><br />२०५० को दशक सुरु भइसक्दा समेत खोटाङ जिल्लाको ७६ गाविस मध्ये जालपा गाविस पनि एक हो भनने कुरा पनि थोरै छरछिमेकका मानिसहरुलाई मात्र थाहा थिया । जालपाका मानिसले परिचय दिनु पर्दा खामी, हंचुर, बाक्सिला वा ऐसेलुखर्क मध्ये कुनै एकको नाम लिएर त्यसैको छिमेकमा भन्नु पर्दथ्यो । तर अहिले जालपाले छुट्टै चिनारी निर्माण गर्न सफल भएको छ, जालपा । जालपा आज युवाहरुको एकता र शिक्षितहरुको कर्मथलोको रुपमा परिचित हुन पुगेको छ ।jaalapaahttp://www.blogger.com/profile/05248086398934553960noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7773045846690226359.post-31742392683102560962009-08-30T01:52:00.000-07:002009-08-30T01:56:11.567-07:00जालपाका धार्िमक स्थल्हरू<span style="font-style: italic;font-size:100%;" ><span style="color: rgb(204, 0, 0);"> </span><br /><span style="color: rgb(204, 0, 0);"> १, कान्छी साल्पा : जालपा वार्ड नम्बर १ ताली </span><br /><span style="color: rgb(204, 0, 0);">२, देबीथान : वोडा नम्बर १ मा २, वोडा नम्बर २ मा २, वोडा नम्बर ३ मा १, वोडा नम्बर ४ मा १, वोडा नम्बर ५मा १, वोडा नम्बर ६मा १, वोडा नम्बर ७मा १, वोडा नम्बर ८ मा १ वोडा नम्बर ९ मा २ </span><br /><span style="color: rgb(204, 0, 0);">३, सीद्ध थान : वोडा नम्बर १ छिप्ती </span><br /><span style="color: rgb(204, 0, 0);">४, कृष्ण मन्दीर : वोडा नम्बर २, लामर्खु </span><br /></span>jaalapaahttp://www.blogger.com/profile/05248086398934553960noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7773045846690226359.post-60068905627368544052009-08-30T01:17:00.000-07:002009-08-30T01:20:03.580-07:00जालपा तपाइको हार्दिक स्वागत गर्दछ<span style="font-size:130%;"><br /><span style="font-family: georgia;">कसरी जाने ? </span></span><br /><span style="color: rgb(0, 0, 153);font-size:100%;" >१. एअरपोर्ट (हवाइ मैदान) लामीडाँडाबाटः १९ किलोमिटर पूर्व<br />२. खोटाङ जिल्ला सदरमुकाम दिक्तेलबाट ः ११ किलोमिटर उत्तर<br />३. खोटाङकोसुदुर उत्तरी बजार ऐसेलुखर्कबाट ः ८ किलोमिटर दक्षिण<br />५. उदयपुर जिल्लाको कटारी बजारबाट ः ४ दिनको पैदल यात्रा<br />६. उदयपुरको घुर्मीबाट ः २ दिनको पै्रदलबाटो<br />७. उदयपुर जिल्लाको सदरमुकाम गाइघाटबाट ः ४ दिनको पैदलबो उत्तर<br />८. सोलुखुम्बु जिल्लाको सदरमुकाम सल्लेरीबाट ः ४ दिनको पदैदल यात्रा दक्षिण<br />९. प्रसिद्ध नाम्चे बजारबाट ः ४ दिनको पैदल यात्रा दक्षिण<br />१०. भोजपुर जिल्लाको सदरमुकामबाट ः २ दिनको पैदलयात्रा पश्चिम<br />११. ओखलढुङाबाट ः २ दिनको पैदल यात्रा पूर्व दक्षिण<br />१२. प्रसिद्ध हलेसीबाट ः २१ किलोमिटर पूर्व<br /><br /></span>jaalapaahttp://www.blogger.com/profile/05248086398934553960noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7773045846690226359.post-1920457092191186432009-08-29T08:17:00.000-07:002009-08-29T08:39:48.720-07:00जालपाको सुनाखरी<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTU_6eEeuDZBROXZmeXJo8bZfSmTRIXlJ-VfuGVZijEenZoVwRE7xfVVVLEADlGaoZqyLLvdROkAN2wjIBHJRSu3j-4hCC2E2ZeR7ITf5iemgz8TFv4z6JFJ8NLZNUtlddpOPyHGfUBgJW/s1600-h/DSC00184.JPG"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 400px; height: 300px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTU_6eEeuDZBROXZmeXJo8bZfSmTRIXlJ-VfuGVZijEenZoVwRE7xfVVVLEADlGaoZqyLLvdROkAN2wjIBHJRSu3j-4hCC2E2ZeR7ITf5iemgz8TFv4z6JFJ8NLZNUtlddpOPyHGfUBgJW/s400/DSC00184.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5375407854187571186" border="0" /></a>jaalapaahttp://www.blogger.com/profile/05248086398934553960noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7773045846690226359.post-80274703286732502812009-08-26T23:23:00.000-07:002009-09-13T04:44:39.685-07:00जनसंख्या<p class="MsoNormal"><span style=";font-family:Preeti;font-size:16;" >जालपा गाउँ बिकास समिती आधारभुत रुपमा राइ गाउँ हो । तर यो गाउँमा तमाङ, गुरुङ, नेवार, सन्यासी, कामी, दमाइ र सार्कीको समेत बसोबास रहेको छ . जनसंख्याको अवस्था तल उल्लेख भए बमोजिम रहेको छ ।<br /><br />जालपा गाउँ विकास समितिको जनसंख्या ः ३१५४ >ोत ः जालपा गाविस २०५७)<br /><br />क. जातिगत विवरण<br /><br />१= राई ः १९३२<br />२= नेवार ः ६०८<br />३= तामाङः २७८<br />४= कामी ः १६३<br />५= गुरुङ ः ९९<br />६= दमाई ः ४८<br />७= सन्यासी ः १५<br />८= सार्की ः ७<br /></span></p><p class="MsoNormal"><span style=";font-family:Preeti;font-size:16;" ><br /></span></p><p class="MsoNormal"><span style=";font-family:Preeti;font-size:16;" >ख= लिङ्गत<br /><br />१= महिला ः १५५५, २= पुरुष ः १५९९<br /><br /></span></p>jaalapaahttp://www.blogger.com/profile/05248086398934553960noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7773045846690226359.post-83878659980200708132009-08-26T04:42:00.001-07:002009-08-26T04:45:05.791-07:00जुनको खबरजुनको सिमाना सकिएपछि<br />सहरको सिमाना शुरु हुन्छ ।<br />तर, तिमीले कति निर्दोष प्रश्न ग¥यौ<br />‘सहरमा जुनको के खबर छ ?’<br /><br />०० ०० ००<br /><br />ब्ल्याकहोल हो सहर,<br />छेउमा पर्ने सबै गाउँले बैशलाई<br />यसले कहिल्यै ननिस्कने गरी निलेको छ<br />र आºनो हराएको सन्तान पर्खेर बसेको<br />निरिह र दुःखी गाउँलाई<br />यसले सधै सधैलाई उपेक्षा पालेको छ ।<br />सितलतामा पो हुन्छ जुन,<br />विशालतामा पो हुन्छ जुन,<br /><br />जुनको यात्रा सकिएपछि<br />सहरको अस्तित्व शुरु हुन्छ ।<br />तर, तिमीले कति अबुझ प्रश्न ग¥यौ<br />‘सहरमा जुनको के खबर छ ?’<br /><br />०० ०० ००<br /><br />गाउँमा पो<br />बेशीबाट दोहोरी गाउँदै,<br />पराल बोक्नु पर्ने भएकाले<br />राती राती पर्म खेलेर इ्त्तरिदै<br />नरुवा काट्न पर्ने भएकाले<br />वा रोटे र लिङ्गे पिङमा मच्चिदै<br />माया पिरती साट्नु पर्ने भएकाले<br />जुन चाहिन्छ, जुनको महत्व छ,।<br />विजुली बत्तिमा<br />सर्वाङ्ग नाङ्गो बनाएर आमाको नाच हेर्ने सहरलाई<br />दोहोरीमा मायाको होइन नोटको गीत गाउने सहरलाई<br />किन जुन चाहिन्छ र जुनको के महत्व छ र ?<br />जुन प्रकृति हो कृतिमता विहिन<br />जुन समता हो अन्याय विहिन<br /><br />जुनको संसार सकिएपछि<br />सहरको आकार शुरु हुन्छ ।<br />तर तिमीले कति निश्चल प्रश्न ग¥यौं<br />‘सहरमा जुनको के खबर छ ?’<br /><br />०० ०० ००<br /><br />औंसी पुर्णे बार्नु पर्नेलाई<br />दश नङ्ग्री खियाएर भोकै बस्नु पर्नेलाई<br />आदेश पालना गर्नु पर्ने हामी शासितलाई<br />दलितलाई, उत्पिडितलाई<br />जुन चाहिन्छ<br />जुन हाम्रो धर्म हो, जुन हाम्रो देउता हो<br />जुुन नहुने हो भने<br />हाम्रा सबै रातहरु अध्यारा हुन्छन् ?<br />हामी र हाम्रा गोरुहरुले<br />कहिल्यै विश्राम पाउदैनन्ं ।<br /><br />रात दिन हर समय उज्यालोमा हुनेलाई<br />शासनको आदेश दिनेहरुलाई<br />अघाएकाहरुलाई<br />जुन किन चाहिन्छ र ?<br /><br />जुन अभावको सात्वना हो,<br />जुन दमितको साथी हो,<br /><br />जुनको आस्था सकिएपछि<br />सहरको आवश्यकता शुरु हुन्छ ।<br />तर तिमीले कति मायालु प्रश्न ग¥यौ<br />‘सहरमा जुनको के खबर छ ?’<br /><br />०० ०० ०० ००<br /><br />तिम्रो जुन सहरमा छैन<br />कतै उतै होला<br />गाउँमा नै खोज ।<br />सुन, सहरले गिज्याउला है<br />यो निर्मोहीसँग<br />जुनको खबर नसोध ।<br />२०६५ भदौ १० काठमाडौं ।jaalapaahttp://www.blogger.com/profile/05248086398934553960noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7773045846690226359.post-54606215373466651832009-08-24T00:34:00.000-07:002009-08-24T00:55:46.236-07:00मेरो गाउँअलिकति बैंश नुन खेप्न बेल्टार झरेको छ,<br />अलिकति बैंश सुन खोज्न अरब पसेको छ ।<br />मात्र बुढा बुढीहरु रित्ता घर कुरिरहेछन्,<br />घर कुर्ने नाममा आफ्नै काल कुरिरहेछन् ।<br /><br />र केही अपाङ्गहरु छन्,<br />केही असहायहरु छन्,<br />मेरो गाउँमा,<br /><br />धेरै पहिला,<br />समृद्धि खोज्न हिंडेको छाती,<br />उ बेलैमा,<br />भविष्य जोगाड गर्न हिंडेको ताँती,<br />नफर्केको कथा मात्रैछ, गाउँमा,<br />विछोडको ब्यथा मात्रै छ गाउँमा ।<br />०० ०० ००<br />काइला देशीले<br />पहिल्यै खोरण्डो खुट्टो र डुढो हातमात्र बाँकी राखेर<br />लडाइमा पाएको बहादुरीको तक्मा बेचेर<br />मासु खा’को ऋण तिर्नु प¥यो ।<br />पूलमायाले,<br />पहिल्यै अनन्त अनिश्चितता र जीवनको एक्लोपना मात्र बाँकी राखेर<br />बैधव्य कबुल्दै सिउँदो पुछेर आफ्नै<br />अंग्रेजले ला’को गुन तिर्नु प¥यो ।<br />खै के बाँकी छ र गाउँमा ?<br />खै के रह्यो र गाउँमा ?<br />०० ०० ००<br />अलिकति पोथी बैंशहरु<br />पोहोरैमात्र सिमाना काटी सकें<br />हिन्दुस्थानको बाटो लागी सके<br />अलिकति भाले बैशहरु<br />शहरले करप्प चपाइ सके ।<br />यस्तो भए पछि,<br />जीवन जे थियो त्यो नभए पछि,<br />के हुनु र गाउँमा ?<br />के रहनु र गाउँमा ?<br />अलिकति अपुत्रो धरती छ, बाझै<br />अभाव छ, पिडा छ, ताजै,<br />समृद्धिको सम्झना पनि छ,<br />धेरै त गतिहिनता छ,<br />मुर्दा शान्ति छ मेरो गाउँमा<br />त्यसैले मर्दा मलामी पाइदैन,<br />बाच्नेको जन्ति जानै पर्दैन ।<br />०० ०० ००jaalapaahttp://www.blogger.com/profile/05248086398934553960noreply@blogger.com0